امروزه با پیشرفت فناوری و متدهای جمع‌آوری داده‌ها حریم خصوصی و امنیت آنلاین در کانون توجه قرار گرفته است. رفتار آنلاین شما و تعامل شما با وب‌سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، خریدهای آنلاین و … با استفاده از این متدها به راحتی می‌تواند ضبط شود و در اختیار شرکت‌های تبلیغاتی برای تبلیغات هدفمند قرار گیرد.
یکی از راه‌هایی که یک لایه‌ی امنیتی اضافه برای شما ایجاد می‌کند استفاده از شبکه‌های خصوصی مجازی یا وی‌پی‌ان است.
وی‌پی‌ان چیست؟
نظرسنجی تازه‌ای توسط نورتون با نگاه به رفتار آنلاین افراد نشان داده که یک سوم این افراد کلمه‌ی وی‌پی‌ان را حتا نشنیده‌اند و یک چهارم آن‌ها فقط وقتی به وای‌فای متصل شده‌اند از آن استفاده کرده‌اند. در کشور ما این موضوع کمی متفاوت است و کاربران اغلب به واسطه‌ی فیلترینگ اینترنت و تحریم‌ها با آن آشنا هستند.
وقتی از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنید شما از طریق سرور ارائه دهنده وی‌پی‌ان به اینترنت متصل می‌شوید. تمام اطلاعاتی که بین شما و این سرور مبادله می‌شود رمزنگاری شده و امن است.
وی‌پی‌ان ها توسط کاربران با اهداف متفاوتی استفاده می‌شود.
در بسیاری از شرکت‌ها برای این که کارمندانی که به صورت ریموت کار می‌کنند، به صورت امن به اطلاعات شرکت دسترسی داشته باشند از آن استفاده می‌کنند. بنابراین کارمند شرکت می‌تواند به وی‌پی‌ان شرکت متصل شده، و همان‌طور که در شرکت حضور فیزیکی دارد، به ایمیل کاری و سرویس‌های دیگر خود دسترسی داشته باشد. استفاده از وی‌پی‌ان کمک می‌کند تا اطلاعات حساس شرکت در امنیت باشد و دسترسی هکرها به آن دشوار. از این رو بسیاری از شرکت‌ها کارمندان را در دسترسی به اطلاعات و ایمیل کاری خود ملزم به استفاده از وی‌پی‌ان می‌کنند.
با این حال استفاده از وی‌پی‌ان تنها به این دلیل نیست.
چرا مردم از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند؟
دلیل‌ها بیشمار است.
برخی از آن به علت ایجاد لایه‌ی اضافی امنیتی به حریم خصوصی ارتباطات شخصی خود استفاده می‌کنند. اخیراً به علت افزایش نگرانی‌ها از هک شدن و یا نظارت دولت‌ها حریم خصوصی برای اکثر افراد به موضوعی نگران کننده بدل شده. به عنوان مثال قانون اخیر آمریکا مبنی بر فروش اطلاعات کاربران توسط ISP ها بدون اجازه‌ی صریح آن‌ها، بسیاری از شهروندان آمریکایی را نگران کرده. استفاده از وی‌پی‌ان بسیاری از فعالیت‌های آنلاین شما را از دید ISP مخفی می‌کند و تنها چیزی که از شما می‌توانند ببینند این است که به یک وی‌پی‌ان سرور متصل شده‌اید.
در برخی کشورها مانند چین و کشور خودمان بسیاری از مردم به منظور رفع سانسور سایت‌هایی مثل فیسبوک و توییتر از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند. اینترنت چین به علت بدنام بودن به فایروال بزرگ چین مشهور شده و سابقه‌ی استفاده از وی‌پی آن در آن زیاد است. با این حال دولت حاکم استفاده از آن را ممنوع اعلام کرده و به صورت فنی از استفاده‌ی آن در موبایل‌ها جلوگیری می‌کند.
یک استفاده‌ی محبوب دیگر از وی‌پی‌ان مخفی کردن موقعیت مکانی افراد است تا به محتوایی که اساساً برای لوکیشن اصلی آن‌ها در نظر گرفته نشده دسترسی پیدا کنند. سروریس‌هایی مثل BBC iPlayer یا محتوای نتفلیکس کشوری خاص.
بسیاری از افراد هنگام استفاده از وای‌فای اماکن عمومی مثل هتل‌ها، کافه‌ها و فرودگاه‌ها به وی‌پی‌ان متصل می‌شوند تا مطمئن باشند اتصال امنی دارند. استفاده از وی‌پی‌ان در چنین شرایطی باعث می‌شود فعالیت‌های اینترنتی شما از دید چشم‌های کنجکاو مخفی بماند و حتا اگر هکری به شبکه وای‌فای عمومی نفوذ کرده باشد نتواند به اطلاعات شما دسترسی داشته باشد.
برخی هم برای ناشناس ماندن در استفاده از چیزهایی مثل تورنت از آن استفاده می‌کنند تا بتوانند محتوای دارای کپی‌رایت را دانلود کنند. هر چند بعضی از وی‌پی‌ان ها دسترسی به تورنت‌ها را بسته‌اند.
مزایا و معایب
خب، ملاحضات زیادی در انتخاب یک وی‌پی‌ان وجود دارد. همچنین و مهم‌تر از آن این که آیا واقعاً به آن نیاز دارید یا نه.
وقتی از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنید سرعت اینترنت شما کند می‌شود. رمزنگاری و رمزگشایی اطلاعات نیاز به پردازش بیشتری دارد پس یک جورهایی کامپیوتر شما را کندتر می‌کند، وهمچنین مسیر اضافی‌ای که اطلاعات شما باید طی کند(از کامپیوتر شما تا سرور وی‌پی‌ان) باعث کندتر شدن می‌شود. توصیه این است که از سروری استفاده کنید که تا حد امکان به وب‌سایت مورد نظر شما نزدیک باشد.
اگر سرعت اتصال شما کم است از وی‌پی‌ان هایی استفاده کنید که پرفرمنس بالاتری دارند و قبل از انتخاب راجع به آن تحقیق کنید.
همچنین توجه کنید که بسیاری از وی‌پی‌ان ها علی‌رقم اینکه امنیت شما را بهبود می‌دهند لزوماً نمی‌توانند هویت شما را مخفی کنند. در این موارد بهتر است از آن در کنار مرورگر تور استفاده کنید.
استفاده از وی‌پی‌ان های مجانی توصیه نمی‌شود. هزینه‌ی بالای که وی‌پی‌ان سرورها دارند باعث می‌شود که مجبور باشند کسب درآمد کنند و این درآمد از محل فروش اطلاعات شما تأمین خواهد شد.
فقط به خاطر داشته باشید که از وی‌پی‌ان های شناخته‌شده استفاده کنید تا امنیت خود را دوباره به خطر نیندازید و با دانلود وی‌پی‌ان های مجانی از چاله به چاه نیفتید.